Hoera, het moet anders!

#Nieuws #Bijeenkomst #Artikel

De snel veranderende wereld zorgt voor frictie op allerlei gebieden: klimaat, energietransitie, vergrijzing, het ene vraagstuk is nog urgenter dan het andere en moet liefst gisteren opgelost. En alsof die uitdaging nog niet groot genoeg is, zitten we met een gapend gat in onze maag tussen wat het onderwijs levert en waar de arbeidsmarkt om vraagt. Toch roepen we eensgezind ‘hoera!’. Waarom? Omdat niemand er meer omheen kan dat het anders moet. Willen we grip krijgen op onze maatschappelijke knelpunten moet het gat zo snel mogelijk gedicht. De vraag is alleen: hoe doen we dat? Inspirerende stof voor een discussieavond met experts uit het veld in het Museum van Beeld en Geluid in Den Haag.

Pieter Moerman, programmaleider van Katapult, zorgt voor een positieve start van de avond door een toelichting te geven op wat er afgelopen jaren onder de vlag van Katapult is bereikt. “In Wij zijn Katapult hebben zich ruim 400 samenwerkingsverbanden verenigd in een netwerk waarin docenten, bedrijven en projectleiders het onderwijs willen verbeteren. Inmiddels bestaat het uit twaalfduizend bedrijven, 124.000 studenten en - misschien wel het belangrijkste - achtduizend docenten in het beroepsonderwijs die intensief samenwerken met bedrijven.” 

Toch is dit nog maar een fractie van het totaal 

De projecten lopen goed maar Moerman vindt het tijd om in te zetten op meer volume en impact, opschalen zoals dat heet. “Dat gaat niet één instantie oplossen, dat moeten we echt samen doen.” Hans de Jong, voorzitter van de denktank toekomst publiek-privaat samenwerken in het beroepsonderwijs en oud-president van Philips Nederland beaamt dit: “Schaalsprong is een van de grootste thema’s waar we voor staan. Dat de formule publiek privaat samenwerken werkt is duidelijk, nu moeten we de sprong maken naar een grotere betrokkenheid. Daar moeten we echt op ondersteunen.” 

 
Succesvol voorbeeld van gedeeld eigenaarschap

Albèrt de Goey, oud-bestuurslid van de TechnoHub in Woerden en directeur eigenaar van ABS Autoherstel Ad de Goey vertelt over het succes van de TechnoHub, een samenwerkingsverband van 160 bedrijven, 4 gemeenten en de provincie Utrecht om techniek te promoten onder basisscholen, middelbare scholen en het mbo. “Ondanks dat we al tien jaar aan het duwen waren nam het technisch onderwijs bij ons in de regio af, er gingen zelfs afdelingen dicht. Doordat het bedrijfsleven ingreep en faciliteerde, durfde een vmbo-school het aan om die afdeling weer te openen.” Op de vraag waar hij het meest trots op is antwoordt de Goey: “Dat alle partijen zich eigenaar voelen, het gevoel ‘het is van ons en samen gaan we het doen’ wordt door iedereen gedeeld.”

Studenten het land insturen om bedrijven te helpen

Timo Kos, lid van het College van Bestuur van Saxion en lid van de denktank over publiek-private samenwerking, stelde vast dat vooral de tekorten op de arbeidsmarkt van belang zijn. “Het mkb aangesloten krijgen is de grootste uitdaging. Dan moet je echt met elkaar samenwerken: mbo, hbo, wo en bedrijfsleven. Hoe doe je dat als je ook nog moet digitaliseren, circulair worden en elektrificeren? Dat is een enorme opgave. Ik denk dat wij als onderwijsinstellingen de miljoen studenten in het beroepsonderwijs het land in moeten sturen om bedrijven te helpen bij het realiseren van de plannen voor deze uitdagingen. Dan komen we een heel eind verder.” 

Let op de wethouders, die heb je nodig!

Hatte van der Woude, kamerlid van de VVD kwam als wethouder van onderwijs in Delft in aanraking met pps’en en zag toen dat ze het verschil kunnen maken. De kennis van het belang van al die onderwijslagen komt haar nu van pas bij haar werk in de Tweede Kamer. Ze drukt alle betrokkenen bij een pps daarom op het hart: “Let op de wethouders, het zijn degenen die enthousiast worden en het geheel overzien. Die heb je nodig als publiek-private samenwerking!”
Van der Woude wil zich in haar huidige baan hard maken om de versnippering van de regelingen tegen te gaan. Het duizelde haar soms van de hoeveelheid bronnen met verschillende voorwaarden waar geld te halen viel. En een andere opgave is sturen op een nauwere samenwerking tussen de ministeries Economische Zaken en Onderwijs Cultuur & Wetenschap, zodat ze dezelfde focus hebben en daarin goed samenwerken.

Open, samen en vooral geen schotten

Pieter Duisenberg, voorzitter van VSNU ziet een gemeenschappelijke opgave voor het opvangen van de arbeidsproductiviteit: “Het onderwijsmodel gaat open, in alle opzichten. Het mbo, hbo en wo loopt door elkaar heen, net als bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid. Maar ook onderzoek, innovatie en onderwijs is een mix. We moeten dus af van de hokjes. En dat betekent dat we elkaar opzoeken en in dezelfde gebouwen zitten.” Duisenberg vindt het belangrijk dat er geen schotten meer zijn in het onderwijs, bijvoorbeeld rondom leven lang ontwikkelen. “Een van de schotten staat tussen het initieel onderwijs en het leven lang ontwikkelen. Dat schot moet weg. Dat is gewoon een taak van een onderwijsinstelling. Dat zal ook in het nieuwe regeerakkoord moeten staan, dat leven lang ontwikkelen naast onderzoek en onderwijs een wettelijke taak wordt van onderwijsinstellingen.” 

Het laatste woord is aan de studenten. Een greep uit de afsluitende column voorgelezen door Renee Smeets, namens de Nationale Jeugdraad 

“De aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is stuk. Bijna iedereen die daar iets aan kan doen, is hier vanavond aanwezig. En wij, de jongeren om wie het gaat, denken graag mee. We zijn een land van innovatie en ondernemerschap. Laten we die lef ook wat meer meenemen in beleidsvorming! Maar laten we daarbij wél een open mind houden voor nieuwe aanpakken. Want we moeten ruimte overhouden om te leren over wat wel en niet werkt. Bedrijven zijn daar heel goed in, die experimenteren continu met nieuwe producten en diensten. Dat zouden we met beleid toch ook kunnen doen? En ondertussen kunnen we dan werken aan een focus op de langere termijn. Als jonge generatie worden we daar graag bij betrokken. Begin bij de werkelijke behoefte van jongeren. En dan: samen vormgeven, samen uitvoeren. Dan krijg je betere resultaten en geef je jongeren de kans om zich optimaal te ontwikkelen.” Aanlsuitend werd de podcast van Betrouwbare Bronnen opgenomen. Deze is hier terug te luisteren.

LIVESTREAM TERUGKIJKEN? BEKIJK DEZE HIER!

1e deel: 
Hans de Jong (voormalig president Philips Nederland) en Pieter de Jong (programmaleider Katapult)

2e deel:
Gesprek tussen Albért de Goey (bestuurslid TechnoHub, directeur eigenaar van ABS Autoherstel Ad de Goey én Bestuursvoorzitter schadeketen ABS Autoherstel) en Timo Kos (CvB Hogeschool Saxion)

Vervolgens sluiten onderstaande gasten aan:

• Paul Oomens (directeur MBO Raad)
• Hannie Vlug (directeur SBB)
• Robert Strijk (gedeputeerde provincie Utrecht)
• Willy de Zoete (gedeputeerde provincie Zuid-Holland)
• Pieter Waasdorp (directeur Ondernemerschap ministerie EZK)
• Titia Bredée (directeur-bestuurder Nuffic)

3e deel:
Gesprek tussen Ab van der Touw (oud CEO Siemens), Wichert Tjerkstra (alumni Make IT Work) en Marianne Hoorneborg (alumni Make IT Work)

Vervolgens sluiten onderstaande gasten aan:

• Feite Hofman (waarnemend directeur-generaal Hoger onderwijs, Beroepsonderwijs, Wetenschap en Emancipatie Ministerie van OCW)
• Erik van Engelen (directeur Techniek Nederland)
• Hatte van der Woude (Tweede Kamerlid)
• Pieter Duisenberg (voorzitter VSNU)
• Henri de Groot (kroonlid SER/hoogleraar Regionaal Economische Dynamiek aan de VU)

Aansluitend leest Renee de column voor die vanuit de NJR is geschreven.