Scenarioplanning

Wat is het doel?

Scenarioplanning is een methode om verschillende toekomstbeelden te creëren. Door gestructureerd verschillende scenario’s in kaart te brengen verken je een vraagstuk waarop geen eenduidig antwoord is te vinden - bijvoorbeeld: ‘hoe ziet werken en leren er over 10 jaar uit?’. Het is een beproefde manier om een diversiteit aan stakeholders en betrokkenen mee te nemen in de toekomstvisie. En het helpt bij het vlottrekken van de discussie en uit de waan van de dag te komen.

Voor wie is het bedoeld?

Voor alle PPS’en die samen met partners een gedegen toekomststrategie willen uitwerken. Het kan ook worden gebruikt voor een sector waarbij verschillende PPS’en samen scenario’s verkennen.

Wat houdt de tool in?

Scenarioplanning is een proces van denkstappen dat je zelf begeleidt of door een procesbegeleider met scenario-ervaring laat uitvoeren. Uitkomst van zo’n traject zijn altijd vier scenario’s geplot op twee assen.

Hoe gebruik je de tool?

De eerste stap
Wat is de aanleiding om met scenarioplanning aan de slag te gaan? Welke vraag heb je over de toekomst? Laat je inspireren door het resultaat van het Katapult-scenariotraject. Het kan ook zo zijn dat je zelf geen traject op zet, maar geïnspireerd wordt door de scenario’s in het document en daarmee al een stap verder komt met de inrichting van je PPS.
De tweede stap
Analyseer trends en onzekerheden: breng relevante trends en factoren rond je thema in kaart. Identificeer de grootste onzekerheden uit de trendanalyse.
De derde stap
Ontwikkel criteria waaraan de scenario’s moeten voldoen. Selecteer vervolgens de twee belangrijkste onzekerheden die aan de criteria voldoen. Combineer die onzekerheden in een assenstelsel.
De vierde stap
Concretiseer de scenario’s, maak ze verhalend, zoek er (denkbeeldige) krantenkoppen bij. Breng ze tot leven.
De vijfde stap
Probeer nu antwoord te geven op de vragen: ‘waar ga ik met onze PPS op inzetten’, ‘wat wordt de strategie’, etc. Dit kan doordat je kiest voor een bepaald scenario vanuit het idee. ‘We kunnen de toekomst niet voorspellen, maar hebben wel een favoriet scenario dat bij ons past en vanuit dat wereldbeeld gaan we aan de slag’. Vaker zal je op alle scenario’s willen inspelen en dikwijls zullen aanpassingen of acties van toepassing zijn op meerdere scenario’s. Vergeet niet dat het proces minstens zo belangrijk is als de uitkomst. Ook geeft het door de twee assen en de aansprekende beschrijving van de vier ‘werelden’ een vrij concreet en communiceerbaar resultaat. Goed dus om met je team te doen.