Mkb-route in het hbo

Succesverhalen

Nieuws

Activiteiten en evenementen

Oproep aan politiek: Vijfpuntenplan

Maatschappelijke uitdagingen op het gebied van arbeid en scholing vragen om creatieve en gedurfde oplossingen. De noodzaak hiertoe alleen maar toegenomen, aangezien de ambities voor de maatschappelijke transities door het tekort aan voldoende arbeidskrachten sterk onder druk staan. Dit maakt dat het ontwikkelen van meer "Mkb-routes in het hbo" een waardevolle aanvulling vormt in het opleidingsaanbod binnen het hbo. In de maatschappij en in het bijzonder binnen het midden- en klein bedrijf (mkb) is er sterk behoefte aan meer hbo-opgeleide studenten. De ‘Mkb-route in het hbo draagt hieraan bij door studenten vroegtijdig te koppelen aan het mkb en ze daar op de werkvloer up-to-date op te leiden voor een formele graad in het hoger beroeps­onder­wijs. Het mes snijdt in deze opzet aan twee kanten door te richten op twee groepen studenten: het bedrijf haalt al werkende weg nieuwe kennis naar binnen door (eigen) medewerkers op deze manier te laten scholen en initiële studenten kunnen zich goed voorbereiden op de arbeidsmarkt door de opleiding te combineren met relevante werkervaring in een praktijkgerichte en dynamische context. Aan de hand van een vijfpuntenplan wil de Raad van Advies van de ‘Mkb-route in het hbo’ voor moge­­lijk­heden zorgen om deze route landelijk op te schalen en te verankeren in het opleidingsaanbod binnen het hbo. Het is geen vorm van onderwijs. Het is een route, een variant binnen het hbo-onderwijs en vormt een waardevolle aanvulling in het opleidingsaanbod binnen het hbo.

De punten uit het vijfpuntenplan:

1. Leer van de pilots en maak de Mkb-route in het hbo breed bekend, gedragen en gewaardeerd.

Het is helder geworden dat het buitengewoon belangrijk is om de Mkb-route in het hbo, een werkend leren route binnen de Ad of bacheloropleidingen, te positioneren. Het is een structurele ontwikkeling die de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt van het mkb bevordert en die studenten, hogescholen en mkb nieuwe kansen biedt die in de toekomst zo belangrijk zijn. Belangrijk zijn zichtbaarheid en herkenbaarheid van deze leerroute. Wanneer beleidsmakers en uitvoerders van beleid en regelingen de Mkb-route in het hbo niet kennen, kunnen zij deze ook niet herkennen als vliegwiel, aanhaakpunt, vehikel of partner in wat zij beogen te bereiken.

Ten tweede gaat het er om, waar mogelijk, mee te denken in en het beïnvloeden van beleid en maatregelen, zodat ook echt de verbinding met de Mkb-route in het hbo wordt gemaakt (denk bijvoorbeeld aan de rol die de Mkb-route in het hbo kan spelen in van werk naar werk-trajecten, omscholing, een leven lang ontwikkelen, etc.).

Ten derde gaat het om het activeren van pilots en enthousiasmeren van stakeholders om zelf proactief op zoek te gaan naar deze nuttige verbindingen. Gebruik daarom de ervaringen binnen de bestaande pilots (zijnde learning communities), om belangrijke succesfactoren en randvoorwaarden in kaart te brengen en deze in te zetten bij verdere opschaling en zorg voor een heldere communicatiestrategie. Zorg er tevens voor dat de opschaling aansluit op de behoefte in de praktijk en niet andersom. Intensieve samenwerking tussen branches en hogescholen is essentieel voor een succesvolle opschaling en wij ondersteunen dat.

2. Vergroot de onbenutte instroom en doorstroom van studenten.

Zet in op het vergroten van de instroom in Ad en bacheloropleidingen. Er is nog veel onbenut potentieel, zoals onder de mbo-bbl afgestudeerden. Maar ook onder praktisch ingestelde havisten en vwo'ers die nu vaak in het eerste jaar hbo uitvallen vanwege onvoldoende aansluiting bij hun interesse en leerstijl. Realiseer in Associate degree- en bacheloropleidingen specifieke (duale) opleidingsroutes waarbij hybride opleiden in het mkb centraal staat; door de werkomgeving de leeromgeving te maken en daarmee het vervlechten van de werkcomponent met de onderwijseenheden van de betreffende hbo-opleiding. Door een leer-arbeidsovereenkomst op te stellen, stel je de verantwoordelijkheden vast bij het werken en leren, het bewaken van het niveau en het garanderen van de vereiste kwaliteit door de betrokken bedrijven, studenten en hogescholen.

3. Zorg voor aanvullende en structurele financiering om de Mkb-route verder duurzaam op te zetten.

Om de Mkb-route op een structurele wijze verder op te zetten voor de langere termijn is er aanvullende en structurele financiering nodig. Maak hierbij gebruik van alle beschikbare bronnen. Introduceer een vaste voet voor de vergoeding voor de werkgever voor begeleiding van de student op de werkplek gedurende de gehele studie. Borg deze vaste voet door uitbreiding en meegroei van de subsidieregeling praktijkleren mbo en hbo.

Deze subsidieregeling bevat nu namelijk ook een compartiment met geld voor werkend leren in het kader van duale en deeltijdse hbo-opleidingen in een beperkt aantal sectoren. Echter is het budget voor dit hbo-compartiment beperkt en niet toereikend voor de ambitie van de Mkb-route. Verhoog daarom het bedrag, zodat de tegemoetkoming voor het bedrijf per individuele student/medewerker € 2.700 per jaar bedraagt, stel de subsidieregeling open voor alle arbeidsmarktsectoren die de Mkb-route aanbieden en laat het budget voor de subsidie meegroeien met het aantal studenten. Verleng tenslotte deze regeling (deze loopt nu af per 1 januari 2023) voor deze belangrijke leerroute.

4. Lever maatwerk voor werkenden die in het kader van LLO gebruik maken van de Mkb-route.

Mensen die al werken hebben veel kennis en ervaring opgebouwd. Maak mogelijk dat deze kennis en ervaring wordt gewaardeerd en verzilverd door hogescholen en lever maatwerk voor hen bij deelname aan een Mkb-route in het hbo. Bijvoorbeeld door het geven van vrijstellingen voor wat mensen al kennen en kunnen. Hiermee vergroot je de kansen op de instroom van werkenden in een hbo-leerroute (en) bij een mkb-bedrijf.

5. Stel één landelijke Mkb-bedrijfslevencommissie in vanuit de branches.

Start met het opzetten van één landelijke commissie mkb-bedrijfsleven, samengesteld uit vertegenwoordigers van alle branches die deelnemen aan dit project. Iedere branche levert een ondernemer die in de regio betrokken is bij de mkb-route(s) in die sector. VNO-NCW/ MKB-Nederland roept deze commissie bijeen. Deze structuur kan worden gebruikt voor het verder uitbouwen van de Mkb-route, het bespreken van kansen en belemmeringen en het stimuleren van de (regionale) innovatie in het mkb-bedrijfsleven via het onderwijs.

Over Mkb-route in het hbo

Maatschappelijke uitdagingen op het gebied van arbeid en scholing vragen om creatieve en gedurfde oplossingen. Het programma 'Mkb-route in het hbo', een initiatief van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), MKB-Nederland en de Vereniging Hogescholen, is zo'n oplossing.

In het mkb-actieplan is de ambitie uitgesproken dat het ministerie van EZK samen met het ministerie van OCW en met MKB-Nederland en de Vereniging Hogescholen werkend leren trajecten op gaat zetten, gericht op het mkb in het hbo. In het verleden (vanaf 1996) zijn met een vergelijkbaar project zeer positieve ervaringen opgedaan. Het gaat hierbij om werkend leren trajecten die te vergelijken zijn met beroepsbegeleidende leerwegtrajecten in het mbo, dus met een leerarbeidscontract.

Werkplek de basis

In dergelijke werkend leren trajecten is de werkplek de basis en belangrijkste leeromgeving, waar het 'schoolse' leren omheen wordt vormgegeven. Anders dan in het eerder uitgevoerde project is het idee nu om ook aan te sluiten bij de uitdagingen rondom 'Leven Lang Ontwikkelen' en wordt de hbo-opleiding voor de Associate Degree (naast de bachelor uit het oorspronkelijke experiment) ook in deze ontwikkeling meegenomen.

Leren en werken in het mkb

De 'Mkb-route in het hbo' is dus een variant op bestaande hbo-opleidingen. Het eindniveau, het diploma, de titel, de naam van de opleiding en de studielast zijn wel hetzelfde als die van de gewone bachelor of Associate degree (Ad). En de student moet ook, net als in de reguliere opleiding, een afstudeeropdracht maken. Het bijzondere van de mkb-route is dat de student tijdens de opleiding leert en werkt in het mkb.

Voordelen

Samenwerking tussen het midden- en kleinbedrijf (mkb) en het hoger beroepsonderwijs (hbo) biedt allerlei voordelen voor zowel mkb bedrijven, als voor studenten en hogescholen. Zo kunnen bedrijven langs die weg hoogopgeleide mensen aantrekken en daarmee hun kennispositie verbeteren. Hbo-studenten krijgen de kans een interessante baan in het mkb te bemachtigen én zich optimaal voor te bereiden op de arbeidsmarkt. De hbo-opleidingen kunnen hun relaties met bedrijven in het mkb intensiveren, hun netwerk vergroten en hun opleidingen innoveren. En werkenden kunnen door deze route hun arbeidsmarktpositie verbeteren.

Raad van Advies

Om een duurzame ontwikkeling van de mkb route in het hbo mogelijk te maken is het van belang dat er wet- en regelgeving, beleidsdoelstellingen en door overheid ingezette programma's of stimuleringen zijn die bijdragen aan de route. De leden van de Raad van Advies zetten zich als ambassadeurs van de mkb route in het hbo in om de succesfactoren zichtbaar te maken en opschaling van het programma op politiek- en beleidsniveau te agenderen.

Om tot een advies te komen, laat de Raad van Advies zich voeden door de pilots en de landelijke partners. De raad wordt hierin ondersteund door het programmateam.

De Raad van Advies bestaat uit: Jacco Vonhof (voorzitter MKB-Nederland), Focco Vijselaar (Directeur-generaal Bedrijfsleven en Innovatie, ministerie van EZK), Feite Hofman (Directeur-generaal Hoger Onderwijs en Beroepsonderwijs, ministerie van OCW) en Maurice Limmen (voorzitter Vereniging Hogescholen).