Naslagwerk

Bij het ontwikkelen van LLO-aanbod zijn er – vergelijkbaar met het opzetten van een pps volgens het fasemodel - 4 vragen te beantwoorden:

• Wie zijn onze doelgroepen, welke behoeften zijn er, wat is onze markt? (Markt)
• Wat gaan we aanbieden? (Aanbod)
• Hoe gaan we het aanbieden, met en door wie? (Organisatie)
• Hoe bekostigen we dat? (Financiering)

Er zijn vele publicaties, artikelen en modellen door verschillende instanties over dit thema’s gepubliceerd. We hebben die hier aan de hand van deze vier vragen proberen te ordenen.

Markt

• Toolkit leven lang ontwikkelen
  Bedoeld om een handreiking te geven hoe je als hogeschool een portfolio kunt samenstellen die LLO-proof is: hoe verwachten wij dat de beroepen waartoe wij opleiden zullen veranderen en hoe vertalen we dat naar een breed spectrum aan praktijkvragen, leervragen en onderwijsproducten? De 15 LLO-praktijkcases, die vrijwel allen gaan over initieel en contractonderwijs, illustreren deze diversiteit.
• Tool Speelveld LLO
  Beoogd werkgevers inzicht te geven in welke actoren betrokken zijn bij LLO, welke rol zij spelen, en op welke doelgroep zij zich in hun dienstverlening richten. Op basis van deze informatie kunnen werkgevers beter bepalen met wie zij in contact kunnen treden om een bijdrage te leveren aan LLO.
• Business Model Publicatie Katapult
  Handboek waarin vijftien businessmodellen uit de praktijk van pps zijn uitgewerkt. Drie daarvan hebben direct betrekking op LLO: Innovatiewerkplaats/Community of Practice, Innovatieteams en Trainingsbureau.
• Kansen en bedreigingen voor het mbo in het speelveld van LLO
  Naar aanleiding van een onderzoek naar de kansen en bedreigingen zijn voor mbo-scholen  vier scenario's m.b.t. positionering in LLO‐speelveld uitgewerkt. Per scenario zijn consequenties voor de korte en lange termijn in kaart gebracht, wordt aangegeven voor welke mbo-instellingen (qua visie en ambitie) dit scenario geschikt is en wordt tot slot uitgewerkt welke strategie qua samenwerken hierbij past.
• Analyse Positionering LLO-activiteiten
  Bevat drie typerende positioneringsmodellen voor LLO door een mbo-instelling ( decentraal, centraal en samenwerking tussen scholen) welke zijn verder uitgewerkt naar kenmerkende beschrijving, succesfactoren en risico’s.
• Leven lang ontwikkelen, een veranderkundig vraagstuk
  Practorale rede die een overzicht geeft van de “uitdagende vraagstukken” van LLO voor het mbo-onderwijs.

Aanbod

Learning communities

• Gas erop! Ontwerpprincipes van learning communities als aanjager voor de energietransitie
  Verkennend onderzoek dat heeft geleid tot vijf ontwerpprincipes voor effectieve learning communities, geconcretiseerd in mechanismen en concrete toepassingsmogelijkheden. Dit onderzoek is uitgevoerd ten behoeve van de energietransitie; de generieke ontwerpaanpak en de vormgeving van de learning community zijn echter ook interessant voor bedrijven en kennisinstellingen in andere sectoren.
• Sleutelposities voor bruggenbouwers bij Leven lang Ontwikkelen
  Bruggenbouwers hebben een sleutelpositie in de ontwikkeling van learning communities. In dit artikel worden de zeven vaardigheden van deze bruggenbouwers beschreven. Ze kunnen gebruikt worden bij de werving, maar ook om bruggenbouwers beter in te zetten en gerichter te investeren in hun professionele ontwikkeling.
• Actiescan learning communities
  De Actiescan helpt  in de ontwikkeling naar een learning community de huidige positie te bepalen tussen startend (projectmatig, incidenteel), gevorderd (robuust) en voldragen (strategisch, structureel). De scan geeft partijen inzicht in de meest bepalende aspecten van hun samenwerking, zoals ambitie en kwaliteit van de partners, de verbindingen tussen werken, leren en innoveren in de samenwerking, financiering en de impact op de omgeving.

Om-en bij scholingsprogramma’s, Van werk naar werktrajecten

• Kennisdocument De oriëntatiefase als springplank
  De oriëntatiefase is een belangrijke eerste stap op de VWNW-brug. Deze brug bevat een aantal samenhangende stappen, namelijk: oriëntatie, matching, (om)scholing en plaatsing In dit kennisdocument zet de SER de succesfactoren voor deze fase op een rij.
• Make IT Work
  Om hoogopgeleide talenten zonder specifieke IT-achtergrond om te scholen naar een IT-functie op HBO-niveau bieden diverse hogescholen samen met deelnemende werkgevers een uniek omscholingstraject aan.
• FastSwitch
  Dit is een landelijk platform voor innovatieve omscholingstrajecten van de publieke hogescholen in Nederland. FastSwitch richt zich op de omscholing naar kansrijke beroepen in de tekortsectoren onderwijs, zorg, techniek en IT.
• Be an Engineer
  Bundelt de krachten van overheden, brancheverenigingen, bedrijven en kennisinstellingen om meer technisch talent te werven. Het creëert een omgeving waarin leven lang ontwikkelen onderdeel wordt van werken met als doel om de benodigde transities in de arbeidsmarkt te versnellen.
• Pathways
  Dit is een IT-oriëntatietraining, aangeboden door Techgrounds, met als doel om verborgen talenten te activeren.
• CODAM en GAP Academy zijn voorbeelden van programma’s die zich specifiek richten op groepen die nu nog langs de kant staan.
• Smart Makers Academy
  Dit is een publiek-privaat samenwerkingsverband dat antwoord biedt op de groeiende vraag naar medewerkers met verstand van Smart Technology en persoonlijke vaardigheden gericht op een leven lang ontwikkelen, creativiteit en ondernemerschap in de metropool regio Amsterdam. Door modulair onderwijs dat meebeweegt met de praktijk worden mensen snel bij- of omgeschoold.
• Wet-en regelgeving mbt LLO-aanbod door het mbo
  Het Kennispunt MBO Onderwijs- en Examinering heeft diverse handreikingen ontwikkeld rondom het thema leven lang ontwikkelen, die voor docenten, opleidingsmanagers en beleidsmedewerkers op een rij zetten welke ruimte er in wet- en regelgeving is om LLO-producten aan te bieden.

LOB en alumnibeleid

• Handreiking LOB MBO
  LOB gaat om het aanleren van vaardigheden om een leven lang te ontwikkelen en om het leren maken van keuzes. Het gaat dus verder dan alleen het vinden van een eerste baan en is daarom ook een cruciaal onderdeel van een LLO-aanbod. Deze handleiding is een hulpmiddel voor het mbo bij het versterken van de bestaande loopbaanbegeleiding voor slb’ers, loopbaanbegeleiders (lob’ers), mentoren/ docenten, lob-coördinatoren, decanen en teamleiders in het mbo.
• Gespreksleidraad LOB Alumni LLO
  Gespreksleidraad om binnen een mbo-school keuzes te maken bij het ontwikkelen van  beleid en een programma op het snijvlak van LOB, alumni en LLO. Deze keuzes kunnen op twee verschillende niveaus gemaakt worden; op strategisch- én coördinerend/operationeel niveau.
• Friskijken met alumni
  Voorbeeld hoe het Summa College haar alumnibeleid heeft vormgegeven.

Leercultuur versterken

• Handreiking Eigen regie en leven lang ontwikkelen
  Deze handreiking voor mkb-werkgevers geeft praktische handvatten om de eigen regie van medewerkers te vergroten.
• Oplossingenboek voor leren en ontwikkelen
  Dit boekje bevat een breed scala aan oplossingen voor mkb-ondernemers om de kennis en vaardigheden van hun personeel op te vijzelen. Gebaseerd op de experimenten die ondernemers met behulp van de MKB!dee regelingen konden doen.
• Inspiratieposter leercultuur
  Een poster waarop de bouwstenen van een leerrijke werkomgeving in mkb-bedrijven centraal staan.
• Leercultuur in het mkb
  Artikel van Hogeschool Windesheim over welke zes bouwsteen voor leren en ontwikkelen essentieel zijn in het MKB, vastgesteld op basis van literatuuronderzoek en empirisch onderzoek.
• Leercultuurscan Lectoraat LLO Windesheim
  Instrument dat op basis van zes bouwstenen voor leren en ontwikkelen  helpt ontdekken hoe medewerkers in een MKB-organisatie de leercultuur ervaren.
• Collega’s trainen om anderen op te leiden
  Een praktische aanpak om leren op de werkvloer te stimuleren is om ervaren werknemers te leren hoe zij minder ervaren collega’s kunnen opleiden en coachen. Ook kunnen medewerkers worden getraind als ambassadeur om collega’s te stimuleren tot een leven lang ontwikkelen.

Financiering

Subsidies

Op diverse websites zijn overzichten met subsidie regelingen te vinden voor LLO:

• Op de website van de SER staat een overzicht voor werkgevers, overheidsmedewerkers en particulieren.
• Specifiek voor het mbo zijn door het Kennispunt LLO MBO Raad de regelingen voor Leven Lang Ontwikkelen op een rij gezet.
• Op de website van de S-BB staat de informatie over welke subsidies en fondsen zijn er voor erkende leerbedrijven om stages (bol), leerbanen (bbl) en mbo-opleidingen in de derde leerweg te behouden.

Organisatie

• Organisatievormen Leven Lang Ontwikkelen
  In samenwerking met het Kennispunt Leven Lang Ontwikkelen hebben wij de vormen van leven lang ontwikkelen in kaart gebracht die zijn opgezet met en binnen mbo- pps’en. Daartoe zijn de keuzes die worden gemaakt, en de ontwikkelvragen die daarbij spelen, onderzocht bij negen PPS’en in het mbo. Op basis daarvan worden er vier typen onderscheiden, in te delen naar inhoudelijke en organisatorische keuzes.
• Personeelsbeleid voor llo
  Powerpoint waarin inzicht wordt gegeven in de verschillende mogelijkheden om personeelsbeleid t.o.v. LLO vorm te geven.
• Onderwijsteams betrekken bij llo: de docenten denktank
  Opzet van het programma en het draaiboek voor een docenten denktank. Doel van deze denktank is het bewustmaken van het belang van deze leertrajecten en de rol van de docent daarin.